« ირმის ნახტომის უშორესი ვარსკვლავები შესაძლოა სხვა გალაქტიკიდან იყოს მოპარული »

ავტორი: Niko

თარიღი: 2017-01-15 14:58:08

ჩვენი გალაქტიკის დღეისათვის ცნობილი 11 ყველაზე შორეული ვარსკვლავი დედამიწიდან 300 000 სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს, დიახ, ირმის ნახტომის სპირალურ მკლავს მიღმა. ჰარვარდის ასტრონომთა ახალი კვლევის მიხედვით, ამ ვარსკვლავთა ნახევარი შესაძლოა სხვა გალაქტიკიდანაა მოპარული: მშვილდოსნის ჯუჯადან. გარდა ამისა, ისინი მიეკუთვნება ვარსკვლავთა გრძელი ნაკადს, რომელიც კოსმოსში 1 მილიონი სინათლის წლის მანძილზეა გადაჭიმული, ჩვენს გალაქტიკაზე 10-ჯერ დიდ ფართობზე.

„აღმოჩენილი ვარსკვლავური ნაკადები მხოლოდ პატარა ნაპრალებია ვარსკვლავთა იმ გიგანტურ მდინარეებთან შედარებით, რომელთა აღმოჩენასაც ჩვენ ვწინასწარმეტყველებთ“, — ამბობს ჰარვარდ-სმიტსონის ასტროფიზიკის ცენტრის წამყვანი ავტორი მარიონ დიერიკსი. 

მშვილდოსნის ჯუჯა ერთ-ერთია ირმის ნახტომის გარშემო არსებულ მრავალ თანამგზავრ მინი-გალაქტიკათაგან. სამყაროს ასაკის მატებასთან ერთად, ირმის ნახტომის გარშემო რამდენიმე მარყუჟი წარმოიქმნა. თითეუელ ასეთე ეპატზე, ირმის ნახტომის გრავიტაციულმა ძალები პარატა გალაქტიკებს იჭერდა. 

გასული 8 მილიარდი წლის განმავლობაში, მშვილდოსნის ჯუჯას მიერ განხორციელებული მოძრაობების განსაზღვრის მიზნით, დიერიკსმა და მისმა კოლეგებმა კომპიუტერულ სიმულაციებს მიმართეს. აღმოჩნდა, რომ იცვლებოდა საწყისი სიჩქარე და ირმის ნახტომთან მოახლოების კუთხე.

„მის ორბიტაზე დიდი ეფექტი აქვს საწყის სიჩქარესა და მოახლოების კუთხეს, ზუსტად იმის მსგავსად, როგორც რაკეტის გაშვების სიჩქარე და კუთხე მოქმედებს მის ტრაექტორიაზე“, — ამბობს ჰარვარდის მკვლევარი ავი ლეობი. 

სიმულაციის დასაწყისში, მშვილდოსნის ჯუჯა გალაქტიკას 10 მილიარდი მზის მასა ჰქონდა, ანუ ირმის ნახტომის მასის დაახლოებით ერთი პროცენტი. როგორც დიერიკსის გათვლებმა აჩვენა, დროთა განმავლობაში, ბედკრულმა ჯუჯა გალაქტიკამ დაკარგა თავის ვარსკვლავების ერთი-მესამედი და ბნელი მატერიის ცხრა-მეათედი. შედეგად წარმოიქმნა ვარსკვლავთა სამი განსხვავებული ნაკადი, რომლებიც ირმის ნახტომის ცენტრიდან 1 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე გადაიჭიმა. ისინი დაიტოტა ჩვენი გალაქტიკის ჰალოს კიდეებიდან ყველა მიმართულებით და წარმოაჩინა ცის ერთ-ერთი უდიდესი დაკვირვებადი ობიექტი.

გარდა ამისა, ჩვენი გალაქტიკის ყველაზე შორეული 11 ვარსკვლავიდან ხუთს იგივე პოზიცია და სიჩქარე აღმოაჩნდა, რაც მშვილდოსნის ჯუჯასთვის წართმეულ ვარსკვლავებს. დანარჩენ ექვს ვარსკვლავს მშვილდოსნისეული წარმომავლობა არ ემჩნევა, თუმცა შესაძლოა ისინი სხვა რომელიმე ჯუჯა გალაქტიკიდან იყოს გამოგლეჯილი.

მომზადებულია Phys.org-ის მიხედვით