EVPATORI Web Resources
გამოკითხვა
მოგწონთ ნოველები - ჩვენი საქმე
დარეგისტრირებული მომხმარებლები
დიმიტტი
Kaiadamiani
Vanga
ადვოკატიი
ადვოკატი
« ყველაზე დიდი საფრთხე, რაც თბილისს ემუქრება, არის კარს მომდგარი, დამანგრეველი მიწისძვრები »
კატეგორია: დღის ამბებიავტორი: მოხეტიალე
თარიღი: 2018-02-16 00:16:22
სამშენებელთა ლიგის თავმჯდომარე
ექსპარლამენტარი, ტექნ.მეცნ.დოქტორი ანზორ საკანდელიძე თბილისის მერს, კახი კალაძეს საჯაროდ მიმართავს:
_ ბატონო კახა, ყველაზე დიდი კატასტროფული საფრთხე, რაც ემუქრება თბილისს, სადაც თითქმის ნახევარი საქართველო ცხოვრობს, არის კარზე მომდგარი დამანგრეველი მიწისძვრები. როგორც ცნობილი გეოფიზიკოსი, აკადემიკოსი თამაზ ჭელიძე აღნიშნავს, არაბეთის ფილაქანი, რომელიც დაძრულია ჩრდილოეთისკენ, უკვე დაეჯახა ევრაზიის ფილაქანს და მოათრევს წელიწადში 15 სმ-ით. საქართველოს გარდა, ევრაზიის ფილაქანზე განლაგებული ყველა ჩვენი მეზობელი სახელმწიფო სისტემატურ რეჟიმში ემზადებიან რა გარდაუვალი 8-9 ბალიანი მიწისძვრებისთვის, მასიურად ამოწმებენ და ანგრევენ უხარისხოდ აშენებულ ისეთ მაღლივ, კორპუსებს, როგორებიც დღეს შენდება თბილისში. საშინელია ბოლო წლების სტატისტიკაც: 2000-2010 წლების 10 წელიწადში მსოფლიოში მიწისძვრებისგან 43%-ით უფრო მეტი ადამიანი დაიღუპა, ვიდრე 1950-2000 წლების 50 წლის განმავლობაში!
აქედან გამომდინარე, ადვილი წარმოსადგენია რა უბედურება დატრიალდება 8-ბალიან სეისმურ ზონაში მდებარე თბილისში, თუ აქ მოხდება საპროექტო და, აქედან გამომდინარე, მოსალოდნელი 8-ბალიანი მიწისძვრა. ამ დროს საქართველოში, მათ შორის, თბილისში, 27 წელიწადია არც ერთი შენობა არ შემოწმებულა სეისმომედეგობაზე და თბილისელების სიცოცხლეს რეალურად ემუქრება კატასტროფული საფრთხეები. თუ რა უბედურებას გვიქადის 2009 წლის „სეისმომედეგი მშენებლობა პნ-01-01-09“ კანონის უხეში დარღვევებით, მაქსიმუმ 12-სართულიანების ნაცვლად აშენებული 20, 30, 40 და უფრო მრავალსართულიანი საცხოვრებელი კორპუსები, ნათლად ჩანს 2018 წლის 1 თებერვალს გაზეთ „რეზონანსში“ გამოქვეყნებულ ჩვენს სტატიაში: „სასწრაფოდ შეაჩერეთ ცაში აღმართული „ბეტონის კუბოების“ მშენებლობები!“ (იხ.დან.1). რა ვიღონოთ?
ბატონო კახა, 2017 წლის 15 ნოემბერსა და 2018 წლის 23 იანვარს თქვენს სახელზე გამოგზავნილ ჩვენს ოფიციალურ წერილებში გწერდით: „თბილისში უნდა გამოცხადდეს საგანგებო მდგომარეობა, დროებით უნდა შეჩერდეს რკინაბეტონის კარკასული ტიპის 12 სართულზე უფრო მეტსართულიანი საცხოვრებელი კორპუსების დაპროექტება-მშენებლობა და საპროექტო დოკუმენტაცია აუცილებლად უნდა მოვიდეს შესაბამისობაში საქართველოს 2009 წლის კანონთან „სეისმომედეგი მშენებლობა პნ-01-01-09“. ყველაზე დიდი დანაშაული, რაც მერიამ ჩაიდინა თბილისელების მიმართ, არის ამ კანონის აბსოლუტური უგულვებელყოფით უკანონო სამშენებლო ნებართვების მასიური გაცემა, რის გამოც დღეს თბილისი გადატენილია 12-სართულიანამდე საცხოვრებელი კორპუსების ნაცვლად უკანონოდ აშენებული 20, 30, 40 და უფრო მეტსართულიანი საცხოვრებელი კორპუსებით, რომლებიც არ არის შემოწმებული საპროექტო 8-ბალიან სეისმომედეგობაზე და იქ მაცხოვრებელთა სიცოცხლე რეალურ საფრთხეშია!“
სამწუხაროდ, გავიდა 3 თვე და პასუხი არ მიგვიღია. ამჟამად, ამავე ტექსტს გწერთ მესამედ და გთავაზობთ თბილისელების სიკვდილ-სიცოცხლის ამ გადაუდებელი პრობლემის მოსაგვარებლად გადავდგათ პირველი პრაქტიკული ნაბიჯები და დროებით შევაჩეროთ ამ „სიკვდილის კორპუსების“ დაპროექტება-მშენებლობა და ნებართვების გაცემა, სანამ პროექტები არ მოვა შესაბამისობაში სამშენებლო კანონმდებლობასთან და, პირველ რიგში, კანონთან „სეისმომედეგი მშენებლობა პნ-01-01-09“. ამის შემდეგ შერჩევით უნდა დავიწყოთ საცხოვრებელი კორპუსების შემოწმებები სეისმომედეგობაზე.
საქართველოს მშენებელთა ლიგამ, სადაც დამფუძნებლები არიან ადრე ევროპაში ცნობილი, ყოფილი ზავრიევის სახელობის სამშენებლო მექანიკისა და სეისმომედეგობის ინსტიტუტის წამყვანი მეცნიერები (მეც ამ ინსტიტუტის ასპირანტი ვიყავი), აგრეთვე მთელ პოსტსაბჭოურ სივრცეში სეისმომედეგობის ცენტრად აღიარებული, ყოფილი საკავშირო სამეცნიერო კვლევითი და საპროექტო-საკონსტრუქტორო „თბილზნიეპ“-ის ინსტიტუტის დირექტორი და სეისმური კვლევების ლაბორატორიის ხელმძღვანელი, მოვიძიეთ რა მშენებლობის სამინისტროს გაუქმების შემდეგ ჯერ კიდევ გადარჩენილი ამ 2 ინსტიტუტის სამეცნიერო და ლაბორატორიული რესურსები, შეგვიძლია გავუკეთოთ ორგანიზაცია 27 წლის შემდეგ საქართველოში შენობა-ნაგებობათა შემოწმებების დაწყებას სეისმომედეგობაზე. შემოწმების ფასი ჰანისაზღვრება შენობის სართულიანობით, შესამოწმებელი მთლიანი ფართობით და 1კვ. მეტრის ღირებულება იქნება 2-3 აშშ დოლარი. ჩვენ შეგვიძლია სეისმომედეგობაზე ლაბორატორიული გამოკვლევები ჩავუტაროთ შენობებს როგორც მშენებლობის მიმდინარეობის დროს გადახურული სართულების მიხედვით, ისე დამთავრებულ შენობებს მიღება-ჩაბარების აქტების გაფორმების წინ.
ბატონო კახა, იმედი გვაქვს ამ ჩვენს საქმიან წინადადებას, რომლის დადებითად გადაწყვეტას თბილისისა და თბილისელებისათვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს, აიყვანთ პირად კონტროლზე. ამ საკითხის დადებითად გადაწყვეტით თქვენ ხელს შეუწყობთ საქართველოში სეისმომეცნიერების აღორძინებას! კარგი იქნება თუ მიგვიღებთ, ან სტუმრად გვეწვევით ჩვენი ლიგის წევრ გამოცდილ და დამსახურებულ მშენებლებს, დამპროექტებლებს, წარმოების სპეციალიასტებსა და მეცნიერებს. ამ შეხვედრაზე შენობების სეისმომედეგობაზე ლაბორატორიული შემოწმებების ჩვენს მომავალ გეგმებზე მოგახსენებთ უფრო დაწვრილებითა და არგუმენტირებულად. ამ შეხვედრაზევე მოგახსენებთ ჩვენს მიერ დამუშავებულ-დაპატენტებულ და მშენებელთა ლიგის მიერ მოწონებულ „თბილისისა და თბილისელების გადარჩენის მეგაპროგრამაზე“, რომელიც ახალი წლის წინა დღეებში წინასწარი განხილვისათვის გასაცნობად დავუტოვეთ არქიტექტურის სამსახურის წარმომადგენელს ნინო ტალახაძეს.
euronews.ge
გთავაზობთ ინტერვიუს სეისმოლოგ თეა გოდოლაძესთან:
- საქართველოს სეისმური საშიშორება საკმაოდ მაღალია. ჩვენ არ ვართ იაპონია, ჩვენ არ ვართ ჩრდილოეთ ან სამხრეთ ამერიკა, სადაც გლობალურ-ტექტონიკური პროცესები უფრო კომპლექსურია, თუმცა ჩვენ ვართ კონტინენტური შეჯახების ზოლში, სადაც ამ გადაადგილების და დეფორმაციის სიჩქარეები ხსენებულ ქვეყნებთან შედარებით გაცილებით დაბალია და ჩვენი სეისმურობა მათთან შედარებით არ არის მაღალი. ჩვენთან ყველაზე ძლიერი მიწისძვრა (ინსტრუმენტული დაკვირვების პერიოდში) მოხდა რაჭაში, 1991 წელს. მაგნიტუდის სიმძლავრემ 7 შეადგინა. სპიტაკის მიწისძვრამ უფრო მეტი მსხვერპლი გამოიწვია, მაგრამ სპიტაკის მიწისძვრა ენერგეტიკული კლასით ჩამორჩებოდა რაჭის მიწისძვრას, უბრალოდ, რაჭა მჭიდროთ დასახლებული არ იყო, რამაც განაპირობა, რომ ასეთი მსხვერპლი არ მომხდარა.
- თქვენ ახსენეთ, რომ საქართველოში სეისმური საშიშროება საკმაოდ მაღალია. პერიოდულად ხდება ძლიერი მიწისძვრები – 1991 წლის რაჭის მიწისძვრა და 2002 წლის თბილისის მიწისძვრა. საინტერესოა, რამდენად არის საქართველოში ინფრასტრუქტურა მორგებული, რამდენად მყარია შენობები, ანუ საშუალო დონის მიწისძვრის შემთხვევაში რა საფრთხე გვემუქრება?
- ჩვენ ვამბობთ, რომ საშუალო სეისმურობის ზონა ვართ, სადაც 7 მაგიტუდის სიმძლავრეზე მეტი არ დაფიქსირებულა. თუმცა ყველაფერი შედარებითია. იაპონიის მიწისძვრა, რომელიც მოხდა 2011 წელს, (მაგნიტუდა - 9) იყო სიდიდით მეხუთე მიწისძვრა მსოფლიოში. იქ მსხვერპლი მიწისძვრას არ გამოუწვევია, მსხვერპლი გამოიწვია ცუნამმა. ჰოკაიდოზე მომხდარი მიწისძვრის სიმძლავრე იყო 8.3 მაგნიტუდა. ამ შემთხვევაში მიწისძვრით გამოწვეული ნგრევა და ზარალი იყო მინიმალური და მიწისძვრას ადამიანთა მსხვერპლი არ მოჰყოლია. ანუ ინფრასტრუქტურული მიმართულებით აქვთ პრევენცია. იაპონიამ 1996 წლის კობეს მიწისძვრის შემდეგ, საერთოდ სტრატეგია შეცვალა და ინვესტიცია ხორციელდება ინფრასტრუქტურულ განვითარებაზე სეისმური საშიშროების რუკების მიხედვით, სეისმური ნორმების დაცვით ხდება მშენებლობა, რომ იცხოვრო ბუნებასთან ერთად. მიწისძვრების შეჩერების მექანიზმი არ გაგვაჩნია, ეს ხდებოდა, ხდება და მოხდება.. ახლა შევადაროთ იაპონიის მიწისძვრა თბილისთან. თბილისში 2002 წელს მოხდა მიწისძვრა, რომლის სიმძლავრეც იყო 4.5 მაგნიტუდის. სპილოს და ბუზის შედარება გამოგვდის, როცა იაპონიის 2011 წლის მიწისძვრას და თბილისის 2002 წლის მიწისძვრას ვადარებთ. თუმცა თბილისში დავკარგეთ 8 ადამიანი, დაზიანდა უამრავი შენობა, ამორტიზირებული იყო თითქმის ყველა სკოლა, ძველ თბილისში დაინგრა სახლები და დაზიანდა. მათემატიკის ინსტიტუტის ახალ გარემონტებულ შენობას სახურავი მოძვრა და ჩამოინგრა. როდესაც მაგნიტუდა 4.5-ის პირობებში ასეთი რამეები ხდება, მაგნიტუდა 5-ის შემთხვევაში, ხომ წარმოგიდგენიათ რა მოხდება. საკმაოდ მძიმე შედეგები იქნება. რატომ არ შეიძლება ვაღიაროთ, რომ ეს პრობლემები არის? მე არავის მოტყუებას არ ვაპირებ. რატომ ვფიქრობთ, რომ მიწისძვრა აღარ მოხდება? შეიძლება დღეს არა, მაგრამ ხვალვე მოხდეს. მსოფლიოში სეისმოლოგები პროგნოზს ვერ ვაკეთებთ, მაგრამ მომზადებული უნდა ვიყო ამისთვის. ეს სწორი ლოგიკაა. ეს არის მსოფლიოს წამყვანი მეცნიერების ლოგიკა.
- ანუ თქვენ ამბობთ, რომ თბილისში არსებული შენობები საშუალო დონის მიწისძვრასაც ვერ გაუძლებს?
- იგივე მიწისძვრის განმეორების შემთხვევაში, რაც 2002 წელს იყო, უფრო უარესი საფრთხე გველოდება. ინექციები გაკეთდა, რეკონსტრუქცია გაკეთდა? მე რაღაც არ გამიგია. მარტო ფასადურად შეღებვა არაფერს შველის. საძირკველი გამაგრებულა? გრუნტი შესწავლილია? უამრავი დეტალია, სანამ საბოლოო პროდუქტამდე მივალთ. იგივე გრუნტის შესწავლაზე დაკვეთები მოდის უცხოელებისგან. აქედან გამომდინარეც შეგიძლიათ იმსჯელოთ, სტატისტიკურად რამდენად მოთხოვნადია ეს სამუშაოები ჩვენ ბაზარზე.
- მშენებლობისას სეისმო-სტანდარტების დაცვას თუ გვავალდებულებს კანონმდებლობა და სამომავლოდ როგორ შეიძლება ასეთი საფრთხეების თავიდან არიდება?
- არსებობს ასეთი სამეცნიერო დარგი, რომელსაც ინგლისურად ჰქვია Earthquake engineering, რომელიც მიწისძვრის ინჟინერს ნიშნავს. განვითარებულ ქვეყნებში ამ პროფესიის ადამიანები ჩართულები არიან მშენებლობის დაგეგმვის და მიმდინარეობის პროცესში. ეს რგოლი აუცილბლად უნდა იყოს განვითარებული და გათვალისწინებული. ჩვენ სეისმოლოგები უნდა ვაწვდიდეთ ინფორმაციას სეისმომედეგი მშენებლობის ინჟინერს და ის უნდა თვლიდეს, რა ძალაზე უნდა იყოს გაანგარიშებული შენობა და გაუძლოს იმ დატვირთვას, რაც შეიძლება გამოიწვიოს კონკრეტულ ტერიტორიაზე ნავარაუდევმა მაქსიმალურმა მიწისძვრამ. ამ კუთხით საკმაოდ მწვავე პრობლემები გვაქვს, რადგან ინსტიტუტი აღარ არსებობს, ახალგაზრდა კადრების მომზადებაც არ მიდის. ჩვენთან ვცდილობთ, რომ ეს მიმართულება წამოვწიოთ, განყოფილება გავხსენით და ვცდილობთ, რომ ახალი კადრები წამოვწიოთ, თუმცა ჩვენ უცებ სეისმომედეგ ინჟინერს ვერ მივიღებთ, უცებ სპეციალისტს ვერ გამოვაცხობთ, ამისთვის საჭიროა კვლევები.
- საინტერესოა საქართველოში რომელი რეგიონებია სეისმურად საშიში? ასევე, წელიწადში დაახლოებით რამდენიმე მიწისძვრა ხდება და მაგნიტუდის საშუალო სიმძლავრე როგორია?
- ყველაზე ხშირად მიწისძვრები ხდება ჯავახეთში, რაჭასა და დიდი კავკასიონის აღმოსავლეთ ნაწილში. თუმცა, ამ რეგიონებში მოსახლეობის სიმჭიდროვე არის ნაკლები, რაც საფრთხეს ამცირებს. საშუალოდ 30 მიწისძვრა, 3-მაგნიტუდიანი ყოველთვის ხდება წლის განმავლობაში. ძირითადი ეპიცენტრებია ჯავახეთი, რაჭა, კახეთი. თბილისშიც იგრძნობა ხოლმე ბიძგები, რომელსაც მოსახლეობა ვერ გრძნობს. შედარებით დიდი მიწისძვრა 2012 წელს მოხდა ბოლო პერიოდში რაჭაში, სადაც სიმძლავრემ 5.2 მაგნიტუდა შეადგინა.
- თუ არის ქვეყანაში ერთიანი სტრატეგია მიწისძვრებთან მიმართებაში?
- ბუნებრივ კატასტროფას მსოფლიოში არც გეოგრაფიული და არც პოლიტიკური საზღვარი არ გააჩნია. სახელმწიფო ამ მხრივ საერთო პოლიტიკურ გადაწყვეტილებებს იღებს ხოლმე. ეს არის სტრატეგიული ხედვა, თუ როგორ უნდა მოხდეს პრევენცია მსგავსი კატასტროფების ქვეყანაში. ჩვენ ძალიან მჭიდროდ ვთანამშრომლობთ კრიზისების საბჭოსთან. შემუშავდა კონცეფცია, სწრაფი რეაგირების სტრატეგიული გეგმა თუ რა უნდა გააკეთოს სახელმწიფომ მსგავს შემთხვევებში. მჭიდრო თანამშრომლობა გვაქვს ეკონომიკის სამინისტროს სამშენებლო დეპარტამენტთან ახალი სეისმური ნორმების მიღების კუთხით. ახალი სამშენებლო პოლიტიკის თუ ინფრასტრუქტურის დაგეგმისთვის ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. სამწუხაროდ, ჩვენთან პროგრესი ნებისმიერი დიდი მიწისძვრის შემდეგ იგრძნობა ხოლმე. საუბედუროდ, ინერტულები არიან ხოლმე გადაწყვეტილებების მიმღებნი, სანამ არ დადგება კატასტროფული შედეგი. განვითარებად ქვეყნებში პრევენცია ძირითადად ძალიან ნელა ვითარდება. ეს სტრატეგიული გეგმა რომ შემუშავდეს, დამოკიდებულია სამეცნიერო კვლევებზე, რაც თავისთავად აპარატურის განახლებასთან და მონიტორინგის სისტემების განახლებასთან, ასევე კადრის გაზრდასთან არის დაკავშირებული. პირველი ნაბიჯი, რაც უნდა გადაიდგას, არის სეისმური საშიშროების რუკების მიღება. რამდენიმე ეტაპია, რომ სახელმწიფომ მიიღოს სეისმო რუკა როგორც ქვეყნის ოფიციალური რუკა. ამას რამდენიმეხნიანი პროცედურა ჭირდება. ეკონომიკის სამინისტრო აცხადებს ტენდერს რუკებთან დაკავშირებით. ეს სამეცნიერო პროექტია და ვაპირებთ ამ ტენდერშიც მივიღოთ მონაწილეობა. სეისმო რუკა უკვე შემუშავებული გვაქვს.
- მონაცემების დამუშავება ძალიან ოპერატიულად ხდება. ამას ადასტურებს თქვენი ვებგვერდიც, სადაც მიწისძვრის შესახებ ინფორმაცია მოხდენიდან მხოლოდ რამდენიმე წამში ვრცელდება. როგორ მუშავდება მონაცემები?
- მონაცემების სწრაფი დამუშავება ტექნოლოგიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული. ჩვენ ონლაინ-რეჟიმში ვაკვირდებით პროცესს. მთელ საქართველოში არის 25 სადგური, თუმცა ვაპირებთ, რომ მთელ საქართველოში 60 სადგური გაკეთდეს. ეს სახელწმიფო დახმარების გარეშე წარმოუდგენელია. ჩვენ გვინდა დავარწმუნოთ მთავრობა, რომ ეს მნიშვნელოვანია სახელმწიფოსთვის. ამ სადგურებიდან ხდება ონლაინ რეჟიმში მონაცემების გადმოცემა. ჩვენ ვიყენებთ სატელიტურ ტექნოლოგიებს, ინტერნეტ ტექნოლოგიებს, ვსარგებლობთ მობილური კომპანების მომსახურებით და 24 საათის განმავლობაში, უწყვეტი დაკვირვების რეჟიმში ჩვენთან იგზავნება სპეციალური მონაცემები. ჩვენ გვაქვს სპეციალური სოფტები, პროგრამული პაკეტები. ჩვენ უფრო იაფი გზით ვართ წასულები და არ ვსარგებლობთ კომერციული პროგრამებით, ვსარგებლობთ მეცნიერების მიერ განვითარებული პროგრამით, რაც ევროპული სტანდარტია. ამ პროგრამული პაკეტით ხდება ავტომატური დამუშავება მონაცემების. ხდება ჩვენი მხრიდან პროგრამების განვითარება და ამ პროგრამების საშუალებით 24 საათის განმავლობაში ხდება ქსელის ოპერირება და მონაცემების წამის მეასედებში დადება ვებგვერდზე. რამდენიმე ჯგუფი მუშაობს: სამეცნიერო ჯგუფი, პროგრამისტების ჯგუფი, ტექნიკური ჯგუფი.
- საინტერესოა რჩევები, თუ როგორ უნდა მოიქცეს მოსახლეობა მიწისძვრის დროს?
- ყველაზე დიდი რჩევა არის, რომ მოხდეს ინფორმირებულობა. არის წესები, თუ როგორ ვიქცევით მიწისძვრის დროს. პირველი არის თუ როგორ ვაწყობთ სახლს. იაპონიაში მაგალითად, ყველა თარო მიჭედებულია. ყველა საგანი, რომელიც შესაძლებელია მოძრავი იყოს რხევების დროს, მიმაგრებულია. უნდა შევძვრეთ მაგიდის ქვეშ ან კარის ღიობში, რომ საფრთხე ავირიდოთ, სადაც რეალურად ნაკლები საშიშროებაა იმისა, რომ ნანგრევებში მოყვეს ადამიანი. არ უნდა დატვირთო კიბე, არ შეიძლება ლიფტში შესვლა.
ლექსო ნაბახტეველი
AMBEBI.GE
COPYRIGHT © EVPATORI.GE / საავტორო უფლებები დაცულია
