სიახლის დამატება

EVPATORI Web Resources


გამოკითხვა

მოგწონთ ნოველები - ჩვენი საქმე

დიახ
არა
კარგად იკითხება
ვერ გავიგე
ამორალურია


დარეგისტრირებული მომხმარებლები

maizer

დიმიტტი

Kaiadamiani

Vanga

ადვოკატიი




« ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი გა­მორ­ჩე­ულ პა­ტივს მი­ა­გებ­დნენ მზის ღვთა­ე­ბას, ქალ­ღმერთ ბარ­ბა­ლეს »

კატეგორია: რელიგია

ავტორი: admin

თარიღი: 2021-12-25 13:39:10

ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი გა­მორ­ჩე­ულ პა­ტივს მი­ა­გებ­დნენ მზის ღვთა­ე­ბას, ქალ­ღმერთ ბარ­ბა­ლეს

ბარ­ბა­ლე-ბარ­ბოლი

ძვე­ლი აღ­თქმის ხა­ნა­ში ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი გა­მორ­ჩე­ულ პა­ტივს მი­ა­გებ­დნენ მზის ღვთა­ე­ბას, ქალ­ღმერთ "ბარ­ბა­ლეს", იგი­ვე "ბარ­ბოლს", რო­მე­ლიც ით­ვლე­ბო­და ასე­ვე ქა­ლე­ბის, დე­დობ­რი­ვი ძა­ლე­ბი­სა და ნა­ყო­ფი­ე­რე­ბის მფარ­ველ ღვთა­ე­ბად. სხვა­თა შო­რის, სიტყ­ვა "ბორ­ბა­ლი" პირ­და­პირ უკავ­შირ­დე­ბა მზის ღვთა­ე­ბის – "ბარ­ბო­ლის" სა­ხელს. 
 
კვი­რის დღე­თა­გან მზის დღედ ით­ვლე­ბო­და კვი­რა – დღე, რო­მელ­საც ძველ­ქარ­თუ­ლად ერ­ქვა "მზი­სა", ანუ "სა­უფ­ლო". ზამ­თრის მზის ბუ­ნი­ო­ბის დღეს – თა­ნა­მედ­რო­ვე კა­ლენ­დრით 21 დე­კემ­ბერს, იმარ­თე­ბო­და ქალ­ღმერთ ბარ­ბა­ლე­სად­მი მიძღ­ვნი­ლი დი­დი დღე­სას­წა­უ­ლი "ბარ­ბა­ლო­ბა" – რი­ტუ­ა­ლუ­რი ლოც­ვე­ბით, გა­ლო­ბით, ჰიმ­ნე­ბი­თა და ფერ­ხუ­ლით. ბარ­ბა­ლე­სად­მი მიძღ­ვნი­ლი იმ­ჟა­მინ­დე­ლი სიმ­ღე­რა ახ­ლაც არის შე­მო­ნა­ხუ­ლი ქარ­თულ ხალ­ხურ ეპოს­ში: "მზე ში­ნა და მზე გა­რე­თა, მზევ შინ შე­მო­დი­ო". ბარ­ბა­ლეს უძღ­ვნიდ­ნენ რი­ტუ­ა­ლურ შე­სა­წი­რავს: რძის ფა­ფას, ხა­ჭა­პურს და რა თქმა უნ­და, ისეთ უძ­ვე­ლეს ქარ­თულ კერძს, რო­გო­რი­ცაა მი­სი უდი­დე­ბუ­ლე­სო­ბა ხინ­კა­ლი! ბარ­ბა­ლო­ბის დღე­სას­წა­უ­ლით იწყ­ე­ბო­და ძვე­ლად სა­ქარ­თვე­ლო­ში ახა­ლი წე­ლი... 
 
და­ვაკ­ვირ­დეთ ხინ­კალს და ყვე­ლა­ფე­რი ნა­თე­ლი შე­იქ­ნე­ბა: ხინ­კლის კუ­ჭი შე­ე­სატყ­ვი­სე­ბა მზეს, ნა­ო­ჭე­ბი კი – მზის სხი­ვებს. ხინ­კა­ლი ყო­ფი­ლა წარ­მარ­თუ­ლი ხა­ნის სა­რი­ტუ­ა­ლო კერ­ძი. მას უპი­რა­ტე­სად ამ­ზა­დებ­დნენ კვი­რადღ­ეს, ანუ "მზის დღეს".
თავ­და­პირ­ვე­ლად გა­ვერ­კვეთ სიტყ­ვის ეტი­მო­ლო­გი­ა­ში. დი­დი ქარ­თვე­ლი ლექ­სი­კო­ლო­გი სულ­ხან­-სა­ბა ორ­ბე­ლი­ა­ნი გან­მარ­ტავს: "ხინ­კა­ლი არის დუ­მის შაშ­ხი". გა­მო­დის, რომ "ხინ­კა­ლი" სა­ხელს უნ­და უმად­ლო­დეს თა­ვი­სი ძვე­ლი რე­ცეპ­ტუ­რის უმ­თავ­რეს ინ­გრე­დი­ენტს – და­შაშ­ხულ, გა­მოყ­ვა­ნილ ცხვრის დუ­მას, რო­მე­ლიც ძვე­ლად ბა­რა­ქი­სა და სიმ­დიდ­რის სიმ­ბო­ლოდ მი­იჩ­ნე­ო­და. ჩვე­ნი აზ­რით, კერ­ძის სა­ხელ­წო­დე­ბა მომ­დი­ნა­რე­ობს რთულ­ფუ­ძი­ა­ნი სიტყ­ვი­დან "ცხიმ­-გა­ლი", რაც უნ­და ნიშ­ნავ­დეს და­სა­შაშ­ხად გა­კი­დუ­ლი ცხი­მი­ა­ნი ხორ­ცის აც­მას, აკი­დოს ანუ გა­ლას.
 
 ახ­ლა მო­ვი­ცა­ლოთ "მა­რა­დი­უ­ლი" კითხ­ვის­თვი­საც: რამ­დე­ნი ნა­ო­ჭი უნ­და ჰქონ­დეს ნაღდ ქარ­თულ ხინ­კალს – 15, 17, 19 თუ მე­ტი?
 
ქარ­თულ ხალ­ხურ ეპოს­ში შე­მორ­ჩე­ნი­ლია ძველ­თაძ­ვე­ლი მთი­უ­ლუ­რი ლექ­სი: "ტი­ა­ლო ხა­ჭოს ხინ­კა­ლო, ოც­დარ­ვა ნა­ო­ჭი­ა­ნო". გა­მო­დის, ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი ხინ­კალს უკე­თებ­დნენ 28 ნა­ოჭს. რა­ტომ მა­ინ­ცდა­მა­ინც 28-ს?
28 საკ­რა­ლუ­რი რიცხ­ვი­ა. 28 არის 7-ის ანუ ძველ­თა­გან წმი­და­თაწ­მი­დად მიჩ­ნე­უ­ლი ციფ­რის, ასე­ვე კვი­რის დღე­თა რა­ო­დე­ნო­ბის ჯე­რა­დი რიცხ­ვი და რაც მთა­ვა­რი­ა, 28 არის მზის წელ­თა რიცხ­ვი ანუ მზე ცის სფე­როს დიდ წრე­ზე გარ­შე­მოვ­ლას უნ­დე­ბა, არც მე­ტი და არც ნაკ­ლე­ბი, ზუს­ტად 28 წე­ლი­წადს.