« ლევან სანიკიძე – გორგასლიადა | ვახტანგ გორგასალი (დასასრული გვ. 5) »

ავტორი: admin

თარიღი: 2014-03-12 16:56:23

დაიმტკიცა ზეკაცობა,
არვინ ჰყავდა ქვეყნად ტოლი;
მეფეებში ერჩეოდა,
მარგალიტი ვით ობოლი.

აკაკი

130
ისმოდა ისევ ძრწოლამოსილი „დურ აზ გორგასარ!“
გადაიშუადღა.
ისევ დაჰქროდა თალპიონზე გორგასალი, იღლიაში ქეიბურნაძგერალი.
გატყდნენ სპარსელები.
ცხენზე ირხეოდა გორგასალი.
უცნაურად ელავდა ოქროვანი მგელ-ლომი მთაკაცის თავზე.
არავინ მიიკარა ჭრილობის მოსახილველად.
დანისლული _______მზერით ხედავდა ქართველი ხელმწიფე ბრძოლის ველიდან
გაქცეულ სპარსელებს.
გაქცეული და თავნაცარსხმული კავად შაჰი რუსთავ-ბოსტანქალაქში აგროვებდა
სიკვდილისგან გამოქცეულ დაფანტულ ჯარებს.
დანისლული მზერით დასცქეროდა ვახტანგ გორგასალი სპარსელთა გვამებით
დარეცილ თალპიონს.
ხუთჯერ ნაკლები დახოცილიყო ქართველთაგანი.
მაგრამ იცოდა ხალხის მოჭირნახულე გვირგვინოსანმა:
მისი პატარა ერისათვის ერთი კაცის დაკარგვა უფრორე სამძიმო იყო, ვიდრე
ხუთისა ვეება ირანისათვის…
დანისლული მზერით ხედავდა მეფე: დიდძალი ნაალაფარით დატვირთულნი
და გამარჯვებით სახედამშვენებულნი ბრუნდებოდნენ მისი ნაჯაფარი მეომრები.
არც ერთ მათგანს არ მოჰქონდა არცა თავი და არცა მარჯვენა სპარსელისა, მაგრამ
ყველა მოდიოდა პირნათელი, ჭეშმარიტი გმირის ნათელით დამშვენებული.
ისევ არავის იკარებდა ჭრილობის მოსახილველად.
დაე, იმედიანად დაბრუნდნენ ქართველები თავიანთ ბანაკებში.
დაე, შხამი არ შერეოდეთ გამარჯვების ნექტარით სავსე თასებს.
დაისი დგებოდა.
უსაშველოდ „დამძიმდა წყლულება ვახტანგისი, რამეთუ შეწეულ იყო ისარი
ფირტუად“.
უნაგირზე შექანდა გოლიათი.
ოქროვანი მგელ-ლომის მუზარადი ზრიალით დაგორდა პიტალო კლდეზე.
მიცვივდნენ სარდლები და ერისთავები.
ისევ იძალა მეფემ.
თვალი მოავლო თავისიანთა მშფოთვარე სახეებს და მკაცრად ბრძანა: ყველა
სპასალარი და ერისთავი თავის ადგილზე დარჩეს, საომარი წყობით და ყოველი
განმზადებულობით.
ბრძანა და ცხენი მსუმრიად დასძრა.
უჯარმამდე ცხენდაცხენ მივიდა, მხლებელთაგან შეუშველებლად.
ცხენიდან გარდახდა და სასახლეშიც ფეხდაფეხ შევიდა.
შევიდა და სარეცელზე დაეცა.
ძლივს ამოართვეს დასტაქრებმა ქეიბური იღლიიდან.
მაინც შეიტყვეს სპარსელებმა ვახტანგ მეფის სასიკვდილოდ დაჭრის ამბავი.
უსაზღვრო იყო მათი სიხარული, რამეთუ ამიერიდან ბრძოლის ველზე აღარ
გამოჩნდებოდა მათი უწყალო შემმუსვრელი და შემზარველი „მგელთავა“ ბუმბერაზი.
მეორე დღეს რუსთავიდან გამოეფინენ და ტფილისს შეესივნენ სპარსელები.
მერე მცხეთისკენ წამოვიდნენ, მაგრამ არმაზის კართან ნერსემ და ბივრიტიანმა
უკუაქციეს მოიერიშე მტერი.
131
კავადმა სხვა ავადსასმენი ამბავი შეიტყო მაშინ: თურმე ბიზანტიის კეისარი
ანასტასი მოისწრაფოდა ქართლისაკენ დიდძალი ჯარით.
შაჰინშაჰი ქართლიდან აიყარა და სამხრეთისაკენ გაეშურა.
კარნუ-ქალაქთან შეიბნენ სპარსელნი და ბიზანტიელნი. დიდი სისხლისღვრა
უშედეგოდ დამთავრდა. ორივე გვირგვინოსანი თავის თავს თვლიდა გამარჯვებულად,
მაგრამ ორივე ხელცარიელი ბრუნდებოდა თავის სატახტოში.
ხოლო მაშინდელ მსოფლიოში ყველაზე დიდ გვირგვინოსანს უკვე სიკვდილთან
ჰქონდა წილი ნაყარი:
ვახტანგ გორგასალი სასიკვდილო სარეცელზე იწვა.
თავს დასდგომოდნენ:
დედოფალი ელენე ორი ძითა და ორი ასულით,
პირმშო უფლისწული დაჩი (პირველი ცოლისაგან),
პეტრე კათალიკოსი,
ჯუანშერ სპასპეტი,
და ცხრა ერისთავი.
ძალა მოიკრიბა მეფემ, წამოიწია და უკანასკნელად წელამართულმა უკანასკნელი
საბრძანისი ბრძანა:
მე ახლა წავალ წინაშე ღმრთისა ჩემისა, ხოლო თქვენ, ქართლოსის შთამომავალთ
მოგიწოდებთ მტკიცედ იდგეთ ქრისტიანულ სარწმუნოებაზე, ნუ შეურაცხყოფთ
სახელსა ჩვენსა და ნუ უღალატებთ ბერძნებთან კავშირსა და მეგობრობას;
სამეფო გვირგვინს ვუტოვებ და მეფედ ვლოცავ ჩემს პირმშოს, დაჩის, ხოლო მის
უმცროს ძმებს, ლეონს და მირდატს, ახალმა მეფემ სამმართველოდ უნდა გადასცეს
მიწები ტაშისკარიდან და წუნდიდან ვიდრე სომხითამდე, საბერძნეთამდე და
აფხაზეთამდე.
მოვუწოდებ წუნდის ერისთავს ნასარს, კლარჯეთის ერისთავს არტავაზს და
ოძრხის ერისთავს ბივრიტიანს და ვავედრებ მათ საზრუნავად ცოლ-შვილთა ჩემთა…
სიკვდილი შემოჰყვა ღამეს უჯარმის სასახლეში.
და საქართველოს მოუკვდა ვახტანგ გორგასალი.
„მაშინ წარჩინებულთა და ყოველსა ერსა ზედა დღე იყო სასჯელისა, და
იტყებდეს ყოველნი თავთა თვისთა, ისხმიდეს ნაცარსა და ყოველნი ინატრიდეს
სიკუდილსა თავისა თვისისასა; და ხმისაგან ტირილისა და გოდებისა იძრვოდა
ქუეყანა“.
მართლაც და, ძლიერი ყოფილა სიკვდილი, რამეთუ ვახტანგ გორგასალის
მოკვდინებაც შეძლო მან.
სიკვდილს დაეპყრო ვახტანგ გორგასალი.
თორმეტბრჭალიანი ბუმბერაზი.
„ლომი ლომთა და გოლიათი გოლიათთა“.
„ათთა მეფეთა მეფე ახოვანი“.
ვიგრის ფარით, ალმასის ხმალით, მგელ-ლომ სახოვანი მუზარადით.
„გმირი იალბუზისა“.
ვისაც ზეციდან ღვთიური ზარის რეკა ესმოდა.
ვის ფერხთა ქვეშე იდრიკებოდა „მთათა ხელმწიფე კავკასიონი“.
ვისაც, _ ღვინო მოესურვებოდა, „ღმერთი ყანწს მიაწოდებდა“.
ვინც თვალზე უსწრაფესი თვალით ჰაერში მორიალე ისრებს ჰხედავდა.
ვისი სახელიც ქართული დროშის უპირველეს და უმშვენიერეს თიკუნად იქცა _
გორგასლიანი!
132
გამეფდა 15 წლისა, იმეფა 45 წელი, აღესრულა 60 წლისა.
უჯარმიდან წაიყვანეს და მცხეთას დაკრძალეს, მისგანვე აგებულ სამეუფო
პასტოფორიონში.
საუკუნეთა მანძილზე ქართველნი და მათი მტერ-მოყვარენი გაოცებულნი და
შეგრძნებულნი შესცქეროდნენ იქვე გამოფენილ უზარმაზარ ტანსაცმელსა და
აღჭურვილობას გორგასალისას.
ბუმბერაზის სამარადჟამო სამკვიდრებელს ბუმბერაზი ლოდი დაადეს; ზედ მისი
თორმეტბრჭალიანი მთლიანი ხატი ამოკვეთეს.
ხოლო ეპიტაფია ქართველმა ხალხმა დაიწერა საკუთარ მკერდზე:
ვახტანგ მეფე ღმერთს უყვარდა,
ციდან ჩამოესმა რეკა,
იალბუზზე ფეხი შესდგა,
დიდმა მთებმა იწყეს დრეკა.__

დასასრული

გვერდი 1

გვერდი 2

გვერდი 3

გვერდი 4