« ვაჟის, კაცის სახელები - გ »

კატეგორია: სახელები ვაჟის

ავტორი: admin

თარიღი: 2016-08-09 14:15:30

ვაჟის, კაცის სახელები - გ

ა - ბ - გ - დ - ე - ვ - ზ - თ - ი - კ - ლ - მ - ნ - ო - პ - ჟ - რ - ს - ტ - უ - ფ - ქ - ღ - ყ - შ - ჩ - ც - ძ - წ - ჭ - ხ - ჯ - ჰ

გაბრიელ (ძველი ებრაული) “ ჩემი ძალა ღმერთია “. მთავარანგელოზის სახელია, რომელიც ქართულში, მსგავსად მსოფლიოს მრავალი ენისა, ძველთაგანვე ფართოდ არის გავრცელებული. მისი მოფერებითი ფორმებია: გაბა, გაბე, გაბელ, გაბილა, გაბრია, გაბრო, გაბო, გაბიტა... როგორც ძირითადი, ისე მოფერებითი ფორმებიდან ნაწარმოებია ათეულობით ქართული გვარი: გაბრიელაშვილი, გაბრიელიძე, გაბრიაძე, გაბიტაძე, გაბაძე, გაბიძე, გაბოძე, გაბროშვილი, გაბრუაშვილი, გაბრაშვილი, გაბაშვილი, გაბელაშვილი, გაბლიაშვილი, გაბლიშვილი, გაბიაშვილი, გაბიტაშვილი, გაბრავა, გაბელია, გაბელაია, გაბილაია, გაბესკირია, გაბისკირია, გაბლიანი, გაბიანი, გაბულდანი და სხვ.
გაგი, გაგა - გვხვდება ძველ ქართულ დოკუმენტებში, მნიშვნელობა აუხსნელია (შდრ. კაკი). ამავე სახელის ვარიანტებია: გაგანა, გაგნა. ამათგან წარმოქმნილი გვარებია: გაგაძე, გაგანიძე, გაგნიძე, გაგიშვილი, გაგეიშვილი, გაგანაშვილი, გაგნაშვილი, გაგნიაშვილი.

გაიოზ (ბერძნული) “ მიწის შვილი “, “ მიწიერი “. ქრისტეს ერთ-ერთი მოციქულისა და რამდენიმე მოწამის სახელია.

გალაქტიონ (ბერძნული) “ რძისა “, “ რძიანი “. ქრისტეს ერთ-ერთი მოწამის სახელია. ამავე ბერძნული სიტყვიდანაა ნაწარმოები ასტრონომიული ტერმინი გალაქტიკა ( “ რძის გზა “). ბერძნული კტ კომპლექსი ქართულად ქტ-თი გადმოიცემა. ეს წესი დაცული არ არის მხოლოდ დიდი ქართველი პოეტის სახელში – გალაკტიონ (ტაბიძე).

გამიხარდი (ქართული).

გარსევან - ეტიმოლოგია უცნობია; შესაძლოა მომდინარეობდეს სპარსული გარსევაზ-ისაგან, რაც “ მცირე ძალის მქონეს “ ნიშნავს. ქართულ ისტორიულ დოკუმენტებში გვხვდება გვარიც გარსევანიშვილი, აგრეთვე – სახელის კნინობითი ფორმები: გარსია, გარსოა, გარსუა.

გახა (ქართული) “ გლახა “, “ მათხოვარი “. ასეთი უსიამოვნო მნიშვნელობის მქონე სიტყვების დარქმევა სახელებად აიხსნება ხალხში ძველად გავრცელებული ცრურწმენებით.

გეგა, გეგე (ქართული) პირის სახელად გვხვდება XVI ს-დან, გვარებში – XVII ს-დან. ეს გვარებია: გეგაშვილი, გეგებერია, გეგეშიძე, გეგეჭკორი.

გედევან (ძველი ებრაული) “ მჭრელი “. მისგან ნაწარმოებია გვარები: გედევანიშვილი, გედევანიძე. პარალელურად გვხვდება ფონეტიკური ვარიანტი გედეონ.

გედია (ქართული) პირსახელად ცნობილია XVII ს-დან. იმავე დროიდან გვხვდება გვარსახელიც – გედიაშვილი.

გელა (ქართული) მიღებულია მგელა-საგან, ე.ი. ეკუთვნის ცხოველთა სახელებისაგან ნაწარმოებ პიროვნულ სახელებს. ძველად მათი რიცხვი გაცილებით მეტი იყო: მგელია, მგელიკა, მგელუკა... მ-ს დაკარგვით: გელია, გელიკა, გელუკა და ა.შ. მათგან ნაწარმოებია გვარები: მგელაძე, გელაძე, მგელაშვილი, გელაშვილი, მგელიაშვილი, გელიაშვილი, გელეიშვილი, გელიკაშვილი, გელიტაშვილი, გელუკაშვილი, გელუტაშვილი, გელავა, გელოვანი და სხვ. ამ გვართაგან ზოგი ისტორიულ დოკუმენტებში დასტურდება საკმაოდ ადრეული პერიოდიდან, სახელდობრ, გელოვანი – XIII ს-დან, გელაძე – XIV ს-დან, გელიანი – XIV-XV საუკუნეთა მიჯნიდან და სხვ.

გენადი (ბერძნული) “ კეთილშობილი “. მისი შემოკლებული ფორმაა გენო, ამავე ძირს შეიცავენ სახელები გერმო-გენ, ევ-გენი. გაიხსენეთ აგრეთვე სამეცნიერო ტერმინები: გენეალოგია - “ წარმოშობა “, გენეტიკა - “ მეცნიერება ჯიშთა გამოყვანის შესახებ “.

გერა (ქართული) იგივეა რაც გელა (გერი||ნგერი არის მგელ სიტყვის კოლხური ფორმა). მიიღება აგრეთვე გერასიმე-ს შემოკლების გზით. გერა ჰქვია ლეო ქიაჩელის “ გვადი-ბიგვას “ ერთ-ერთ პერსონაჟს.

გერასიმე (ბერძნული) “ პატივცემული “.

გერვასი (ბერძნული) “ ლახვროსანი “. სხვაგვარი ეტიმოლოგიით, ძველი გერმანული სახელია გაურკვეველი მნიშვნელობისა.

გერმანე (ლათინური) “ ღვიძლი ძმა “.

გერონტი (ბერძნული) “ მოხუცებული “, უხუცესი “.

გვადი, გვანჯი - სამეგრელოში გავრცელებული სახელებია, ცნობილი ლიტერატურულ გმირთა მიხედვითაც (გვადი ბიგვა ლეო ქიაჩელის რომანის მთავარი გმირია, გვანჯ აფაქიძე კონსტანტინე გამსახურდიას “ მთვარის მოტაცების “ ერთ-ერთი პერსონაჟია). გვაჯი-ს მეგრულში მოფერებით უწოდებენ პატარა ბიჭს, ვაჟს. მთელ რიგ კავკასიურ ენებში (ხუნძურში, ანდიურში, არჩიბულში), აგრეთვე ოსურში ნიშნავს “ ძაღლს “, ან “ მგელს “.

გვარამ – იხ. ზემოთ ბარამ.

გია, გიგა, გიგი (გიგია, გიგუცა), გიგო, გიგილო, გიგლა, გიგოლი – ქართული სახელებია, მიჩნეული გიორგი-ს ან გრიგოლ-ის შემოკლებულ ფორმებად, თუმცა წარმოშობით ზოგი მათგანი მაინც დამოუკიდებელი სახელი უნდა იყოს და ახლა კვლავ იბრუნებს ოფიციალური სახელის უფლებას. ამ სახელებისაგან ნაწარმოებია მრავალი ქართული გვარი: გიგაშვილი, გიგოშვილი, გიგოლაშვილი, გიგიაძე, გიგუცაძე და ა.შ.

გივი (სპარსული) მნიშვნელობა გაურკვეველია. აქედანაა გვარი გივიშვილი. გივი-ს მოფერებითი ფორმაა გიუნა, საიდანაც წარმომდგარია გვარი გიუნაშვილი.
გიო (ბერძნული) მიღებულია გიორგი-ს შემოკლებით. მნიშვნელობით უდრის “ მიწას “ (იხ. აქვე გიორგი).

გიორგი (ბერძნული) “ მხვნელ-მთესველი “, “ მიწათმოქმედი “. მთელ მსოფლიოში გავრცელებული სახელია. ქართულში ამ სახელის ფართოდ გავრცელებას მოწმობს გვარები: გიორგაძე, გიორგიძე, გორგაძე, გორგიძე, გოგაძე, გოგიძე, გოგია, გოგიავა. გოგიშვილი, გოგიაშვილი, გოგიტაშვილი, გოგიჩაიშვილი და სხვანი.

გოგი, გოგია, გოგიტა, გოგლა - გიორგი-ს კნინობითი ფორმებია. ამავე სახელის შემოკლებაა ქართულში დამოუკიდებელ სახელად ქცეული გიო.

გიტო (ქართული).

გლახა (გლახუნა) ქართული, იხ. ზემოთ გახა.

გობრონ - ეტიმოლოგია უცნობია. ეს სახელი ერქვა ქართველთა მიერ წმინდანად აღიარებულ ერთ-ერთ პირს, რომელიც მოკლეს არაბებმა 914 წელს. ( “ დიდმოწამე მიქაელ, რომელსა ეწოდა გობრონ “. მისი ხსოვნის დღეა 17 XI). აქედანაა გვარი გობრონიძე.

გოგოთურ - მთაში გავრცელებული სახელია, რომლის მნიშვნელობაც დაუდგენელია. ეს სახელი ჰქვია ვაჟა-ფშაველას ერთ-ერთი პოემის “ გოგოთურ და აფშინას “ მთავარ გმირს.

გოდერძი (ირანული) “ ძლიერი ხარი “. აქედანაა გვარები: გოდერძიშვილი, გოდერიძე, გორდეზიანი (გოდერძიანი).

გოლა (ქართული) აქედან ნაწარმოებია გვარი გოლიაძე.

გონერი (ქართული) “ გონიერი “.

გორდა (ქართული) აქედან ნაწარმოებია გვარი გორდაძე.

გოჩა (ქართული) ქართული ენის ზოგი დიალექტის მიხედვით გოჩა ნიშნავს “ ბერიკაცს “ (მნიშვნელობის მხრივ შეადარეთ გერონტი, ფირან), ზოგი დიალექტის მიხედვით - “ პატარას “ (შეადარეთ ტოპონიმები: დიდი ჯიხაიში და გოჩა ჯიხაიში). გოჩა ჰქვია ალექსანდრე ყაზბეგის ერთ-ერთი მოთხრობის მთავარ გმირს – ხევისბერს. ამ სახელისაგან არის წარმოქმნილი გვარები: გოჩაშვილი, გოჩავა, გოჩუა. მოფერებითი ფორმებია: გოჩია, გოჩიტა, გოჩელა, საიდანაც მიღებულია გვარები: გოჩიაშვილი, გოჩიტაშვილი, გოჩელაშვილი, გოჩელეიშვილი, გოჩოლაშვილი, გოჩალეიშვილი.

გრიგოლ (ბერძნული) “ მღვიძარე “, “ ფხიზელი “. ეს სახელი ერქვა მსოფლიოში ცნობილ ბერძენ მწერალსა და საეკლესიო მოღვაწეს გრიგოლ ნაზიანზელს (III-IV სს.), ასევე ცნობილ საეკლესიო მწერალს, ღვთისმეტყველსა და ფილოსოფოსს გრიგოლ ნოსელს (IV ს.), საეკლესიო მოღვაწეს გრიგოლ ხანძთელს (759-861), ოშკის აღმშენებელს გრიგოლ ოშკელს (X ს.) და ბევრს სხვას. გრიგოლის კნინობით-მოფერებითი ფორმებია: გიგა, გიგი, გიგო, გიგლა, გიგოლი, გიგოლა (მათგა ზოგი წარმოშობით დამოუკიდებელი სახელი უნდა იყოს). გრიგოლისაგან ნაწარმოები გვარებია: გრიგოლაშვილი, გრიგოლია, გრიგოლაია, გრიგოლავა; ტოპონიმები: გრიგოლეთი, გრიგოლიში. ბევრი გვარია წარმოქმნილი კნინობითი ფორმებისაგანაც. იშვიათად გვხვდება სახელის ფორმა გრიგორ, საიდანაც მიღებულია გვარი გრიგორაშვილი.

გუბაზ (ირანული) ეტიმოლოგია უცნობია. ეს სახელი გვხვდებოდა საქართველოში ჯერ კიდევ თხუთმეტი საუკუნის წინათ. გუბაზ I, ეგრისის მეფე, დაახლოებით 456 წ. აჯანყდა ბიზანტიის წინააღმდეგ, მაგრამ დამარცხდა და იძულებული გახდა იმპერატორს ხლებოდა კონსტანტინოპოლში, სადაც მას სამეფო კარის კეთილი განწყობა დაუმსახურებია. თავისი ქვეყნის დამოუკიდებლობისათვის წარმატებით იბრძოდა გუბაზ II, ეგრისის მეფე VI ს. 40-50-იან წლებში. ის ბიზანტიელმა სარდლებმა მოკლეს 554 წელს. გუბაზოული ჰქვია მდინარეს (სუფსის მარცხენა შენაკადს) ჩოხატაურის რაიონში.

გუგა, გუგუ, გუგუა (ქართული) ერთი და იმავე სახელის ვარიანტებია. მათგან წარმოქმნილია გვარები: გუგავა, გუგეშვილი, გუგოშვილი, გუგუშვილი, გუგუბერიძე. ამათგან გუგავა ძველ საბუთებში იხსენიება XVI საუკუნიდან. გუგუა ჰქვია ალექსანდრე ყაზბეგის “ ხევისბერი გოჩას “ ერთ-ერთ მოქმედ გმირს.

გუგული (ქართული) გვხვდება როგორც ვაჟის, ისე ქალის სახელად (ვაჟის სახელად იშვიათად).

გუგუნა, გუგუტა – ზემოხსენებული გუგა||გუგუ-ს საალერსო ფორმებია, რომლებიც დიდი ხანია დამოუკიდებელ სახელებად არის ქცეული: გუგუნა გვხვდება ჯერ კიდევ 1399-1419 წლებით დათარიღებულ ერთ საბუთში, გუგუტა – XVI საუკუნის საბუთში. ასევე ადრეული ხანებიდან დასტურდება ამ სახელებიდან წარმოქმნილი გვარები: გუგუნბერიძე (1558 წ.), გუგუნავა (1671 წ.), გუგუნაშვილი (XVII ს.), გუგუტაშვილი (1639) წ.) და სხვ.

გულაბერ (ქართული) “ ვარდის შვილი “. აქედანაა გვარი გულაბერიძე.

გულბაათ (სპარსული) “ ვარდის ქარი “, ე. ი. ქარი, რომელსაც ვარდის სურნელება მოაქვს. აქედანაა გვარი გულბათაშვილი (გვხვდება XVII ს-დან).

გულდამ, გულდა – მომდინარეობს სპარსულიდან: გულანდამ – “ ვარდისტანა “, “ ვარდსხეულა “. Gვხვდება ქალის სახელადაც (XVI ს-დან). აქედანაა გვარი გულდამაშვილი.

გურამ – განმარტებისათვის იხ. სახელი ბარამ.

გურგენ (ირანული) “ მგლისა “ (შდრ. მგელა, გელა, გერა და სხვ.). ისტორიულ დოკუმენტებში ეს სახელი გვხვდება XV ს-დან (1408 წ., 1429-1452 წწ. და სხვ.). გვარები გურგენიძე, გურგენიშვილი დასტურდება XVII საუკუნიდან.

გუცა – გიგუცა-ს ანუ გიგა-ს ვარიანტული ფორმაა.