EVPATORI Web Resources

გამოკითხვა

მოგწონთ ნოველები - ჩვენი საქმე

დარეგისტრირებული მომხმარებლები

maizer

დიმიტტი

Kaiadamiani

Vanga

ადვოკატიი

« მურმან ლებანიძე - ლექსები »

კატეგორია: პოეზია

ავტორი: admin

თარიღი: 2019-12-23 20:32:52

მურმან ლებანიძე - ლექსები

მურმან ლებანიძე დაიბადა 1922 წლის 14 ნოემბერს, დაბა აღსთაფაში. 1940 წელს, საშუალო განათლების მიღების შემდეგ, სწავლა განაგრძო თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა 1948 წელს. მეორე მსოფლიო ომმა სწავლა გააწყვეტინა და 19 წლისამ ჯერ კავკასიის უღელტეხილზე წარმოებულ ბრძოლებში მიიღო მონაწილეობა, შემდეგ – ყუბანში. 1943 წელს მძიმედ დაიჭრა და დაბრუნდა თბილისში. 1948 წელს მურმან ლებანიძე დაოჯახდა, მისი მეუღლე გახდა ელენე ჭავჭავაძე.

უფლისციხესთან ..

უფლისციხესთან სისხლისფერი ყაყაჩოს წვეთი

არა დაღვრილის, _ დასაღვრელის, ალბათ, მაცნეა,

არავითარი სხვა სამშობლო ამაზე მეტი

არ გამაჩნია!

მე დავინახე სვეტიცხოვლის თორმეტი სვეტი,

თოთხმეტი ციხე ზეგნებიდან ლაჟვარდს გასჩრია,

არავითარი სხვა სამშობლო ამაზე მეტი

არ გამაჩნია!

მშვენიერია ორ-ზღვას-შუა კავკასის ხედი

და კითხვა: „ვინ ვის“ ბებერ გულში ლახვრად მაჩნია,

არავითარი სხვა სამშობლო ამაზე მეტი,

არავითარი სხვა გზა, სხვა ხსნა

არ გამაჩნია!

ქართველები

ხმამ, მსუყემ და ჯანიერმა,

მტარებელი შეჰყარა:

-,, ქართველები?!

რაც ხალხი ვართ,

იცის, ძამა, ქვეყანამ!

ორი კაცი სუფრას შეიქმს,

სამი კაცი -

ქეიფს!

ოთხი კაცი - არიფიონს,

ხუთი -

პარტიას!

ექვსი კაცი მანიფესტს ვწერთ,

შვიდი -

ქარტიას!

ჩვენ - რომ ასი კაცი ვიყოთ,

ჩვენ რომ -

ერთი პიპრი გვქონდეს,

არ გვცალოდეს საქილიკოდ,

თან -

ბილიკიც ბილიკობდეს,

მაშინ, მაშინ...''

-,,რაი მაშინ?!''

-,,რა და... ეუჰ, გიჟია!

მომაშორეთ აი ბავშვი,

ჩვენია თუ ალიფაშის,

თუ კაცი ხარ, ვისია?!

ჩემს თავს ველაპარაკები, ჩემთვის ვყვები, ბიძია!''

ციცო

წყაროზე ჩაგიყვანს და არ დაგალევინებსო,

მწყურვალს დაგტოვებსო, ჩაჰყვები ვინცო,

ცოლ-შვილს გაგყრის და აგარევინებსო _

შენზე თუ უთქვამთ, პატარა ციცოვ!

მე იმ ასაკში არ ვარ ახლა და

არც იმ ჭკუაზე _ ცოლ-შვილს გავეყარო!

მაგრამ შემომიჩნდა სურვილის მახრა და

პატარა ციცოვ, უნდა დამეხმარო!

ხოლო ციცუნია ტოლებში დაქრის

და შენი მახრა ფეხზე ჰკიდია,

თუმცა სავსე მკერდი მიუგავს სახნისს

და ეს შეახსენებს, რომ უკვე დიდია!

ისე ჩამოგივლის მიწაგასახეთქი,

ვითომც ქვეყანაზე მარტო ის ერთია.

როგორც ხეჭეჭური, ქვაზე დასათხლეში _

ციცო ისეთია!

წყაროზე ჩაგიყვანს და არ დაგალევინებსო,

მწყურვალს დაგტოვებსო, დაჰყვები ვინცო,

ცოლ-შვილს გაგყრის და აგარევინებსო _

შენზე თუ უთქვამთ, პატარა ციცოვ!

ცხენები

იანვარია_მე ვწევარ თხრილში_

რიცხვი პირველი ორმოცდასამის...

თუ გამახსენდა დაწერის ღირსი,

მეც მოვიგონებ ომისას რამეს.

ეს დივიზია ჩემი ბედია,

გადამტანია ბრძოლების დიდის,

სამას ოთხმოცდამეთოთხმეტეა,

მარუხის მხრიდან კრასნოდარს მიდის.

ვწევარ თხრილში და ვისვენებ ცოტას,

წვიმანარევი თოვლი მასველებს?

ათ წუთს ისვენებს სამივე როტა_

ოცს და ოცდაათს ვინ დაგასვენებს!

მაგრამ თითებს თუმც ბეჭში მკიდებს,

კიდეც მკიდია ბეჭებზე ტვირთი

და ეშმაკურად ბექობზე მიდევს.

სდუმს ურაგანი კავკასის კარში,

მარუხ-ნახართან აღარ ჰყეფს რიხით;

როგორც ცხვრის ფარას, მილალავს მარსი

სახორცეს თვისას ახლა მთებს იქით,

ეს დივიზია ჩემი ბედია,

გადამტანია ბრძოლების დიდის,

სამას ოთხმოცდამეთოთხმეტეა,

მარუხის მხრიდან კრასნოდარს მიდის;

პოლკი _ ალპური, ქლუროხ-მარუხის

რვაასმეათე პოლკი ცნობილი _

ამ ჯართის გრგვინვის, ამ რაკა-რუკის

და ამ მარშების ქარში წრთობილი.

ატენილია სამხრეთის ტრაქტი

ასი ათასი ქვემეხის ლულით,

ათასი ბოღმით, ათასი წყლულით,

ათასნაირი ჯარების ზვირთით,

რისხვით, წარბშეკვრით და გულგრილობით,

ამ პირტიტველა ბიჭებით, ჭყინტით,

ილაჯგაწყვეტით და უძილობით.

ვარ დატვირთული დროგის ცხენივით,

ტვირთში შებბმული წეკოს ვაბოლებ,

ათი წუთი მაქვს მე დასვენებიოს,

ლაშქრის დინებას (თოვს!) თვალს ვაყოლებ.

და, უცბად, როგორც ვერცხლის გალია,

უცხო გალია, უცხო ფრთოსნებით,

“სტუდაბეკერი” ჩემს წინ მდგარია,

კრიჭაშეკრული ვარ საოცრებით:

არა ჭენებით გალაფულები _

ნაპატიები და ნასვენები

ძარაზე დგანან არაბულები,

მართლა ფრთიანი დგანან ცხენები _

მოჩითულები ლურჯი ხალებით,

ლურჯი ფორეჯის იაგუნდებით,

დაგეზებული ურჩი თვალებით

როგორც პინგ-პონგის ხტიან ბურთები...

ხართ ისეთები, ხელში ყვავილით

რომ გადმოდგება ქალი აივნით _

ოჰ, ბედნიერო სარდლის ცხენებო,

ათას კილომეტრს თქვენ არ გაივლით!

სიკვდილს მეც შევძლებ _ ეს ტრაქტი მიმძიმს,

კი, მე თუ მივალ, თქვენც მიხვალთ ომში,

მაგრამ თქვენ სხვა ხართ, _ პატივით, ციმციმ,

ტრანსპორტით შეხვალთ

ხვალ სისხლის ტბორში!

და _ ღმერთო ჩემო _ გიჟივით ვნატრობ, _

შენ არ გამიგო, ეს სიტყვა წყენად,

მე ვარ ჯაგლაგი, ორი დღით მარტო,

გთხოვ, გამაცხენო გენერლის ცხენად!..

თოვს. ცნებაო საწყალი კაცის,

ხარ უმწარესი და უტკბილესი.

ანაზდად მესმის ღრჭიალი საჭის _

თოვლში გენერლის დგება “ვილისი”.

ადიუტანტი უმალ ჩამოხტა _

ძარაზე შემდგარს გარს უვლის ცხენებს _

რად შევჩერითო, ჰკითხავს, რა მოხდა?!

გზა მოგვეცითო, მიმართავს ჩვენებს.

ეგ არაფერი! თრაქტზე პიკია _

გზა ჩაუხერგავს ტანკების ჯახანს.

მაგრამ წუთიც და, ისევ მიჰქრიან,

ისევ მიჰყვება აღალი აღალს.

“სტუდაბეკერიც” აიძრა ნელა,

ციმციმ ცად მიდის ჩემი გალია;

მე ვწევარ თხრილში, ამფხიკავ ძნელად _

ცალკე ხორცი ძევს, ცალკე ძვალია...

არც მე ვარ მდიდარი მე ძვლით და ხორცით,

სულიღა ბჟუტავს და ვიკრებ ძალებს;

უეცრად მესმის; _ თამბაქოს მორჩით!

_ჩადექით მწყობრში!_კომბატი ბრძანებს.

_ მარშ _გატენილა სამხრეთის ტრაქტი

ასი ათასი ქვემეხის ლულით,

ათასი რკინით, ათასი წყლულით,

ათასნაირი ჯარების ზვირთით,

წყვდიადის სიღრმით და უძილობით...

და ამოდენა კოშმარის თავზე,

რომელიც წუხს და დუღს გახელებით,

ვერცხლის გალია ჰკიდია ცაზე

და ცად მიგვიძღვის ლურჯა ცხენებით.

_მარშ! _ წარბშეკრული კომბატი ყვირის, _

მეათე დღეა, მარშით გვატარებს.

ულებზე ელავს ცივი მზის დილის,

გააქვთ ჩხრიალი ქვაბებს, მათარებს.

_ წინ, ჩემო მურმან! მოეშვი ფიქრებს,

რომელსაც შავი გრიგალი გიქრობს;

სამშობლო შენი ძალ-ღონეს იკრებს

_ ხომ გითხრეს, შენზე სამშობლო ფიქრობს!

შენ გაგინათებს ომი გონებას,

მე შენ ჯერ არ გთვლი წყალწაღებულად,

წინ, ჩემო მურმან, იწყებ ცხოვრებას

ბაჩა-ცხენივით თავჩაღებულად.

სდუმს ურაგანი კავკასის კარში,

მარუხ-ქლუროხთან აღარ ჰყეფს რიხით,

როგორც ცხვრის ფარას, მილალავს მარსი

სამწყსოს თავისას ახლა მთებს იქით...

სხვას თუ არა და, ამას გპირდები _

მხნე სიარულით გზა დამოკლდების.

წინ, ჩემო მურმან, გაასპიტებით!

წინ, ჩემო მურმან, ძალთა მოკრებით!

იქ ყუბანია და ცეცხლის ფარდა,

ცა _ გაპობილი კომეტის კუდით...

წინ, ჩემო მურმან, ოცი წლის ხარ და,

წინ, ჩემო მურმან, ფოლადის ქუდით!

ძველი ქართული ანდაზა..

ძველი ქართული ანდაზა

იტყვის: `სოფელი დიდია!~

რამ გაადიდა, ანდა სად?

სოფელს ბოქლომი ჰკიდია!]

რაჭა-ლეჩხუმი მშობელი

გაცლილა, გათხელებულა,

ტყეს გადუვლია სოფელი,

სოფელი _ გატყევებულა.

ვზივარ ჭვარტლიან ბუხართან,

ცრის ნოემბერი მტირალა.

გამახსენდება წვიმაში

ბაბუაჩემი ფირანა.

სიტყვა იცოდა ჯიბრით,

იტყოდა მხოლოდ მთავარზე:

`აქიდანა და ჭიბრევს

თხა გევიდოდა ყავარზე!..~

სარკმელში _ მთათა გრეხილი,

ყავარზე წვიმა არ ცხრება,

შებერებულა ხეხილი,

მოლურჯო პური არ ცხვება,

კახაბლებს აღარ ამყნობენ,

აღარ თესენ და არ ხნავენ,

ქორწილზე არას ამბობენ,

მარხვით

ჯერ კიდევ მარხავენ...

მე უნდა გავხდე გოროზი,

არ წავიქცე და არ წავხდე _

ლებანიქედის ბოლოში

გიჟივით მარტო დავსახლდე!

ხმა სამარიდან

(შთამომავლობას)

ხალხით ავსებულ

ნაპარტახალ სოფლებს სალამი!

ეს მე ვიყავი

სული მედგა ვიდრემდის პირში,

რომ ვჩურჩულებდი:

“ოჰ, უფალო, მომეც ძალა მე,

გადაშენების

ვზიდო ბოღმა, ეჭვი და შიში!”

ცრემლს რომ ვმალავდი,

ჭირშიმყოფელს არ გთვლიდი მკვიდრებში,

მშობლის სახელი

მაბოდებდა ჩემ ამაყ მთებში

განახლებული

როსმე მძლავრი ქართული ჯიში.

	დიახ
	არა
	კარგად იკითხება
	ვერ გავიგე
	ამორალურია