EVPATORI Web Resources
გამოკითხვა
მოგწონთ ნოველები - ჩვენი საქმე
დარეგისტრირებული მომხმარებლები
maizer
დიმიტტი
Kaiadamiani
Vanga
ადვოკატიი
« ასციტი (მუცლის წყალმანკი) »
კატეგორია: იყავით ჯანმრთელიავტორი: admin
თარიღი: 2020-11-11 20:10:44
ასციტი (მუცლის წყალმანკი) მუცლის ღრუში სითხის დაგროვებას ნიშნავს. ის ყველაზე ხშირად ვითარდება ღვიძლის ციროზის დროს პორტული ჰიპერტენზიის შედეგად, ასევე გულის უკმარისობის, კარის ვენის თრომბოზის ან მის ტოტზე სიმსივნური წარმონაქმნის ზეწოლისას. ასციტის შედარებით იშვიათ მიზეზებს მიეკუთვნება მუცლის ღრუს ორგანოების დაზიანება (კიბო, ტუბერკულოზი და სხვა), გულმკერდის არეში ლიმფის მიმოქცევის დარღვევა, თირკმლის დაავადებები. აღსანიშნავია, რომ ასციტი ალიმენტური დისფუნქციის დროს ზოგადი შეშუპების სინდრომის ერთ-ერთი გამოვლინებაა. ჩვილებში ის შეიძლება იყოს ნაყოფის ან ახალშობილის ჰემოლიზური დაავადების გამოხატულება, ასევე - კვების ქრონიკული მოშლის, ექსუდაციური ენტეროპათიის შედეგი, თანდაყოლილი ნეფროზული სინდრომის გამოვლინება. ასციტის განვითარებასა და პროგრესირებას ხელს უწყობს წყალმარილოვანი ცვლის რეგულაციის მოშლაც.
მუცლის ღრუში სითხის (ზოგჯერ - 20 ლ-ზე მეტის) დაგროვება მუცელშიგა წნევის მატებას და გულმკერდის ღრუში დიაფრაგმის მაღლა დგომას (აწევას) იწვევს. ამის გამო საგრძნობლად (სუნთქვის უკმარისობის განვითარებამდე) იზღუდება ფილტვების სუნთქვითი მოძრაობები, ირღვევა გულის ფუნქცია, ძნელდება სისხლის მიმოქცევა მუცლის ღრუს ორგანოებში და ირღვევა მათი ფუნქცია. ასციტურ სეროზულ სითხეში ცილების კონცენტრაცია არცთუ ისე დიდია, მაგრამ მასიური ასციტის დროს, განსაკუთრებით მაშინ, თუ სითხე პუნქციის საშუალებით რამდენიმეჯერ იქნა ამოღებული, მისი საერთო დანაკარგი შესაძლოა იმდენად მნიშვნელოვანი იყოს (ცილების დანაკარგს მარილებისაც ემატება), რომ ცილოვანი უკმარისობის განვითარება გამოიწვიოს.
სიმპტომები და მიმდინარეობა. კლინიკურად ასციტი მუცლის ღრუში 1 ლ-ზე მეტი სითხის არსებობის შემთხვევაში ვლინდება. ავადმყოფს აქვს დიდი მუცელი, რომელიც დგომისას ერთგვარად დაკიდებულია. არცთუ იშვიათად აღინიშნება ჭიპის გამობერვა. ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში მუცელი გაშლილი და გვერდებში გამობერილია (ე.წ. ბაყაყის მუცელი). გამოხატული პორტული ჰიპერტენზიის დროს მუცლის კანზე ჩანს გაფართოებული ვენური ქსელი, რაც კარის ვენასა და ღრუ ვენებს შორის ანასტომოზების წარმოქმნის შედეგია. გაფართოებული და შესივებული ვენური კოლატერალები განლაგებულია ჭიპის ირგვლივ, საიდანაც მზის სხივებივით იშლება და ქმნის ასციტისთვის დამახასიათებელ ფიგურას - ე.წ. მედუზას თავს. თუ ავადმყოფს მუცლის ცალ მხარეს ხელისგულს დავადებთ, მოპირდაპირე მხარეზე კი თითებს დავუკაკუნებთ, ხელისგულზე შევიგრძნობთ ბიძგებს (ფლუქტუაციის სიმპტომი). პერკუსიით და რენტგენოლოგიურად ვლინდება დიაფრაგმის მაღლა დგომა და სუნთქვითი მოძრაობების შეზღუდვა. გულის უკმარისობით დაავადებულ ასციტიან ავადმყოფებს არცთუ იშვიათად აღენიშნებათ ჰიდროთორაქსი - პლევრის ღრუში სითხის არსებობა.
დიაგნოსტიკა. ასციტის დროს უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ძირითადი დაავადების გამოვლენას (თუ ის ასციტის გამოვლენამდე არ იქნა დადგენილი). ამაში დიდ როლს ასრულებს თანდართული სიმპტომების ანალიზი. ციროზით დაავადებულ ავადმყოფებში გამოხატული პორტული ჰიპერტენზიის დროს ასციტს არცთუ იშვიათად თან ახლავს სისხლდენა საყლაპავის ვარიკოზული ვენებიდან და კოლატერალების განვითარება მუცლის კანქვეშ. გულის უკმარისობის დროს ასციტის გარდა შეიმჩნევა წვივებისა და ტერფების შეშუპება, აკროციანოზი (მოლურჯო ელფერი ტუჩებზე), თირკმელების უკმარისობის დროს - კანისა და კანქვეშა უჯრედების გავრცობილი შეშუპება.
დიდი მნიშვნელობა ენიჭება მუცლის ღრუს სადიაგნოსტიკო პუნქციას და ასციტური სითხის ლაბორატორიულ გამოკვლევას. ღვიძლის ციროზით და გულის უკმარისობით დაავადებულებს, როგორც წესი, გამჭვირვალე ასციტური სითხე აქვთ, ხოლო ცილების კონცენტრაცია არ აღემატება 2,5%-ს. სითხე უმთავრესად ენდოთელიუმის უჯრედებს შეიცავს, თუმცა განმეორებითი პუნქციის გამო მუცლის ფარი ღიზიანდება და ამის გამო შესაძლოა, სითხეში ლეიკოციტებიც კი გაჩნდეს. სიმსივნური დაავადების დროს ასციტურ სითხეში შესაძლოა აღმოჩნდეს სიმსივნური უჯრედებიც. მუცლის ღრუს ტუბერკულოზური დაზიანების შემთხვევაში ვითარდება ე.წ. ასციტ-პერიტონიტი. ამ დროს ასციტური სითხე შეიძლება ჰემორაგიული (სისხლიანი) იყოს, შეიცავდეს ლიმფოციტებს. არ არის გამორიცხული, მასში ტუბერკულოზის მიკობაქტერიებიც კი იქნეს აღმოჩენილი. სამ წლამდე ასაკის ბავშვებში უნდა მოხდეს ასციტის დიფერენცირება ფსევდოასციტისგან (ნაწლავების შებერვა ატონიის გამო), რომელიც თან სდევს მუკოვისციდოზს.
მკურნალობა. მკურნალობა ძირითადი დაავადების ლიკვიდაციისკენ უნდა იყოს მიმართული. მუცლის ღრუში სითხის შესამცირებლად გამოიყენება შარდმდენი საშუალებები, ალდოსტერონის ანტაგონისტები, საჭიროა წყალმარილოვანი ცვლის კორექცია და პორტული ჰიპერტენზიის შემცირება. მედიკამენტური მკურნალობის უეფექტობისას სითხე შეიძლება ამოღებულ იქნეს პუნქციით - ლაპაროცენტეზით (აბდომინალური პარაცენტეზით), რომელიც ტარდება მჯდომარე მდგომარეობაში შარდის ბუშტის წინასწარი დაცლის შემდეგ (მძიმე ავადმყოფებს აწვენენ გვერდზე), ასეპტიკისა და ანტისეპტიკის კანონების სრული დაცვით, რაც ყველაზე უკეთ ლაპაროცენტეზის სტაციონარში განხორციელებისას მიიღწევა. კოლაფსის თავიდან ასაცილებლად სითხის გამოღება ხდება ნელ-ნელა. ერთ ჯერზე გამოღებული სითხის რაოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 5-6 ლიტრს. განმეორებითმა პუნქციამ შესაძლოა გამოიწვიოს მუცლის კედლის ანთება და ნაწლავის ან ბადექონის შეხორცება მუცლის კედლის წინა ნაწილთან, რაც მომდევნო პუნქციების დროს მძიმე გართულებათა საფრთხეს ქმნის.
ქირურგიულ მკურნალობას უმთავრესად მაღალი პორტული ჰიპერტენზიის დროს მიმართავენ, რათა შეამცირონ წნევა და ირგვლივ მდებარე ქსოვილებში ასციტური სითხის შეწოვისთვის სათანადო პირობები შექმნან.
ასციტის დროს ძირითადი დაავადების პროგნოზი უარესდება. ის განსაკუთრებით არაკეთილსაიმედოა განმეორებითი პუნქციის შემდეგ ასციტის ხარისხის ზრდის შემთხვევაში.
mkurnali
COPYRIGHT © EVPATORI.GE / საავტორო უფლებები დაცულია
